Συνεντεύξεις
«Συνέντευξη με τη Τζώρτζια και την Θεοδοσία»
Λίγο μετά τις 10 το βράδυ και οι πόρτες του Principal έχουν ανοίξει για να υποδεχθούν το κοινό που ανταποκρίθηκε στο γενέθλιο «πάρτι» των Μπλε. Προσπερνάμε τους θαμώνες και διασχίζουμε την άδεια – προς στιγμήν – σκηνή. Στα καμαρίνια επικρατεί κινητικότητα. Γέλια, συζητήσεις, στο βάθος κουρδίσματα κάποιας κιθάρας και παντού άνθρωποι. Η Τζώρτζια μας περιμένει και μας υποδέχεται μ’ ένα πλατύ χαμόγελο. Λίγα λεπτά αργότερα, κάνει την εμφάνισή της η Θεοδοσία και κάπως έτσι ξεκινά μία ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από τη μουσική και ό,τι μας προβληματίζει.
>
20+1 χρόνια μετά, ο «δολοφόνος» επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος για να γιορτάσει την επέτειό του με μια συνεργασία-έκπληξη. Ποιος ήταν αυτός που έκανε την αρχική πρόταση και ποια ήταν η αίσθηση πριν από την πρώτη επαφή;
Τζώρτζια
Ήμασταν σ’ ένα ωραίο καφενεδάκι εγώ και ο Γιώργος (Παπαποστόλου) και ομολογώ ότι στην αρχή έριξα την πρόταση σαν αστείο. Του είπα «Να ρε συ… με τη Θεοδοσία πρέπει να τραγουδήσουμε παρέα». Εκείνος με κοίταξε πολύ σοβαρά και με ρώτησε αν ήμουν έτοιμη να κάνω κάτι τέτοιο. Πάντα ήμουν έτοιμη και ήταν μεγάλη μου χαρά που το καταφέραμε αυτό, διότι τόσα χρόνια δεν είχαμε βρεθεί ποτέ με τη Θεοδοσία. Όχι μόνο σε καλλιτεχνικό επίπεδο, αλλά ούτε καν να πούμε ένα «γεια».
Θεοδοσία
Κι ας μένουμε και δίπλα! (γέλια)
Τζώρτζια
Πάντοτε έλεγα ότι θα ήταν τεράστιο κρίμα να κλείσει όλο αυτό το κεφάλαιο χωρίς να έχουμε συναντηθεί ποτέ καλλιτεχνικά και κυρίως προσωπικά. Να πούμε ένα «γεια», ένα «πώς αισθάνεσαι;».
>
Σε ποιο κεφάλαιο αναφέρεσαι; Ποιο είναι το κεφάλαιο που κλείνει;
Τζώρτζια
Το κεφάλαιο των Μπλε. Όλα κάποια στιγμή τελειώνουν. Ακόμα και της ζωής μας το κεφάλαιο! (γέλια) Είδα, λοιπόν, ότι και ο Γιώργος ήταν έτοιμος γι’ αυτήν την κίνηση και μου εξέφρασε την μεγάλη του επιθυμία να την πραγματοποιήσουμε. Άλλωστε, θα είχε πολύ μεγαλύτερο νόημα να «κλείσουμε» τα 20 χρόνια των Μπλε, κάνοντας κάτι που θα μας πήγαινε όλους ένα βήμα μπροστά, από το να τα γιορτάζαμε με άλλους συναδέλφους με τους οποίους έχουμε ήδη συνεργαστεί.
>
Έχω την εντύπωση πως για τους ανθρώπους που αγαπούν την ελληνική μουσική αυτού του είδους – ένας εκ των οποίων ομολογώ πως είμαι κι εγώ – αυτό το «πάντρεμα» μεταξύ σας είναι ταυτόχρονα ενδιαφέρον και παράδοξο. Νομίζω πως είστε δύο πόλοι μουσικά ετερώνυμοι και ομώνυμοι την ίδια στιγμή. Συμφωνείτε μ’ αυτό;
Θεοδοσία
Απόλυτα. Είμαστε διαφορετικές. Η Τζώρτζια, ας πούμε, δεν είναι rock, είναι pop καλλιτέχνης, διότι είναι σε μία μπάντα που την φτιάξαμε στα 90s μ’ αυτήν την ταυτότητα, ως pop band. Όταν, όμως, σηκώθηκα τότε να τραγουδήσω με τους Μπλε, τραγουδούσα pop κομμάτια αλλά μου έβγαιναν rock! Το ίδιο πιστεύω πως συμβαίνει και με τη Τζώρτζια και αυτό είναι το σημείο στο οποίο ταιριάζουμε. Ενώ, δηλαδή, το έργο μας είναι κατά βάση pop και λίγο ψυχεδελικό (σε δισκογραφικό πάντα επίπεδο), στη σκηνή μεταφέρεται εντελώς διαφορετικά από άποψη ενέργειας.
Τζώρτζια
Αυτό ακριβώς. Η ενέργεια στο performance θα μπορούσε να χαρακτηριστεί rock με την έννοια ότι υπάρχει η ανατροπή, ότι δεν είναι κάτι που περιμένεις και ξέρεις τι θα δεις. Είναι μία εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα, η οποία χαρακτηρίζει συνήθως τις rock συναυλίες.
Θεοδοσία
Εγώ είμαι αιθέρας, αυτή είναι γη και μαζί κάνουμε αυτήν την ωραία μουσική συνουσία.
>
Ενώ ως Έλληνες λατρεύουμε τους rock καλλιτέχνες του εξωτερικού και τους τιμάμε με κάθε ευκαιρία, τι συμβαίνει με την ελληνική rock σκηνή; Υπάρχει στην ίδια ένταση όπως παλιά; Της δίνονται ο χώρος και η αξία που της αρμόζουν;
Θεοδοσία
Δυστυχώς δεν της δόθηκαν ποτέ, αγάπη μου. Πες μου πόσους rock καλλιτέχνες γνωρίζεις από το 1964-1965 που γεννήθηκε το είδος; Δεν υπάρχει, διότι δεν τα στηρίζουν. Η μουσική αγορά είναι γεμάτη από rock μπάντες, γεμάτη από rock καυλίτσες και φλογίτσες, αλλά οι εταιρίες δεν τους αφορά. Θέλουν φουρεϊράκια.
>
Δηλαδή ποια είναι στη συνείδησή σου τα όρια της ελληνικής rock μουσικής σκηνής;
Θεοδοσία
Δεν υπάρχει πια rock μουσική στην Ελλάδα σε δισκογραφικό επίπεδο, που να την στηρίζει το κοινωνικό επίπεδο της μουσικής της, είτε αυτή λέγεται MINOS – EMI, είτε Universal… Υπάρχουν μικρές εταιρίες που στηρίζουν την προσπάθεια των παιδιών αλλά μπορεί όλοι οι μουσικοί που παίζουν στους λαϊκούς καλλιτέχνες να είναι rock και heavy metal, αλλά το έργο δεν σπρώχνεται σε αυτή τη χώρα. Υπάρχουν τόσοι rock μουσικοί που παίζουν back up σε λαϊκούς τραγουδιστές, αλλά έτσι το έργο δεν «σπρώχνεται» σ’ αυτήν τη χώρα.
Τζώρτζια
Δεν υπάρχει χώρος, δεν υπάρχει φως γι’ αυτό το πράγμα. Κι εγώ πιστεύω απόλυτα αυτό που αναφέραμε προηγουμένως για τους rock καλλιτέχνες του εξωτερικού, σε αντίθεση με τους εγχώριους. Ουδείς προφήτης στη χώρα του. Επικρατεί η άποψη ότι «έλα μωρέ τώρα, εσύ θα μας πεις ότι τα πράγματα είναι και αλλιώς;». Δεν το δέχονται. Επίσης, οι Έλληνες έχουν φοβερή την αίσθηση της ντροπής σαν λαός. Ένας David Bowie, παραδείγματος χάρη, δεν θα μπορούσε να σταθεί εδώ πέρα, να γεννηθεί από δω. Θα τον είχαν πάρει με τις πέτρες. Αν έρχεται απ’ έξω, το «μασάμε» και το δεχόμαστε. Τους ανθρώπους που θέλουν να εκφραστούν λίγο περίεργα, λίγο διαφορετικά, τους κοιτάμε με μισό μάτι.
>
Rock είναι ο καλλιτέχνης ή η μουσική του;
Θεοδοσία
Και τα δύο. Μπορεί, ας πούμε, ο δίσκος που κάνεις να είναι pop αλλά εσύ να τον ενορχηστρώνεις με μία rock ποιότητα στη σκηνή.
Τζώρτζια
Εγώ διαφωνώ. Δεν είμαι και πολύ υπέρ της κιθάρας και των ντραμς, του κλασικού rock δηλαδή. Πιστεύω ότι rock αίσθηση μπορεί να βγάλει και ο Cohen και ο Dylan με την κιθάρα και τη φυσαρμόνικα. Για μένα δεν έχει να κάνει με το κομμάτι της ενορχήστρωσης αλλά με τη δύναμη που έχεις να εκτεθείς. Οι rock καλλιτέχνες έχουν το θάρρος της άποψής τους. Δεν θέλουν να κρύψουν κάτι. Λένε «είμαι εδώ, είμαι αυτός». Αυτό είναι η ροκιά.
>
Υπάρχει κάτι που σας εκνευρίζει περισσότερο απ’ όλα στην Ελλάδα του 2017;
Θεοδοσία
Αυτή η χώρα είναι η χώρα της γκρίνιας και της αντίδρασης. Με όποιον κι αν καθίσεις, ό,τι κι αν πεις, θα βρει γκρίνια και ένα «λίγο» σε όλα.
Με εκνευρίζει πια ν’ ακούω τους πάντες να έχουν κι ένα παράπονο. Όχι γιατί οι ίδιοι φταίνε, ακόμη κι αν έχουν δίκιο. Με εκνευρίζει αυτή η συνήθεια, το ότι σταματάμε σ’ αυτό και τελείωσε.
>
Είναι καλό ο καλλιτέχνης να παίρνει θέση απέναντι σε όσα ζούμε;
Θεοδοσία
Καλό ή κακό, ο καλλιτέχνης δεν το αναγνωρίζει. Δεν υπάρχει καλό ή κακό. Ο καλλιτέχνης είναι σημαντικό, να σταθεί απέναντι στον εαυτό του και στην αλήθεια του. Αν έχει κάτι να προβάλει προς τα έξω, αυτό θα πρέπει τουλάχιστον να είναι αληθινό, διότι θα κάνει, «επαφή» με τον απέναντι, όποιος και να ‘ναι αυτός.
Τζώρτζια
Έτσι κι αλλιώς δεν παίρνει μέρος στα κοινά εκθέτοντας την σκέψη του; Εγώ το βρίσκω λίγο άχαρο αυτό. Για παράδειγμα, δεν χάρηκα που μπήκε ο Διονύσης Τσακνής στην ΕΡΤ.
Θεοδοσία
Πολλοί καλλιτέχνες εμπλέκονται στην πολιτική. Είναι λίγο περίεργο ομολογουμένως, εκτός κι αν είσαι ο Schwarzenegger και είσαι στο Hollywood! (γέλια)
>
Να σας δώσω ένα παράδειγμα από το εξωτερικό; Η PJ Harvey, μολονότι δεν ζει άμεσα την προσφυγική κρίση, για το τελευταίο της άλμπουμ (The Six Hope Demolition Project) ταξίδεψε ως το Κόσοβο, τη Σερβία και τα ελληνοσκοπιανά σύνορα για να δει από κοντά όσα συμβαίνουν, να συλλέξει η ίδια το υλικό μέσα από τα προσωπικά της βιώματα και όλο αυτό να το κάνει μουσική. Στην Ελλάδα δεν είδα κάτι αντίστοιχο από τους εγχώριους καλλιτέχνες, ακόμη και από τους πιο ας πούμε «αριστερίζοντες» και κοινωνικά ευσυνείδητους.
Τζώρτζια
Δεν έχουμε την πολυτέλεια εμείς να κάνουμε τέτοια πράγματα. Όχι από την άποψη ότι δεν μας το επιτρέπουν, απλώς απαιτεί μία άλλου είδους υποστήριξη αυτό, το να βγεις, δηλαδή, και να πεις «παιδιά, εγώ θα κάνω έναν δίσκο που αγαπάω για ένα θέμα που με αγγίζει αλλά μπορεί και να μην «πάει»». Στην Ελλάδα αυτό δεν γίνεται. Εδώ λες «Παναγίτσα μου, να κάνω ένα χιτ για να μπορώ να υπάρχω!»(γέλια).
Θεοδοσία
Στην Ελλάδα το να κάνεις τη μουσική που γουστάρεις είναι είδος πολυτελείας.
>
Απωθημένα υπάρχουν μετά από 20 χρόνια; Ξέρω, για παράδειγμα, ότι εσύ, Τζώρτζια, έχεις δηλώσει ανοιχτά την επιθυμία σου να συνεργαστείς με τον Παύλο Παυλίδη.
Τζώρτζια
Τα απωθημένα και ο θυμός για τη μουσική είναι άσχημο να υπάρχουν. Ο Παύλος είναι φίλος αλλά ξέρω ότι δύσκολα συνεργάζεται με άλλους ανθρώπους. Είχε φτάσει κοντά στο να το σκεφτεί αλλά είναι λιγάκι εσωστρεφείς οι Θεσσαλονικείς καλλιτέχνες, δεν ανοίγονται. Τους καταλαβαίνω, βέβαια, είναι θεμιτό αυτό. Από ‘κει και πέρα, δεν θα έλεγα πως υπάρχει μουσικό απωθημένο. Το μεγαλύτερο μουσικό απωθημένο που θα μπορούσε να έχει ένας μουσικός είναι να μπορέσει να εκφράσει τον εαυτό του. Αυτό είναι το ζητούμενο. Γι’ αυτό ανησυχούμε όλοι. Αυτά που λέω είναι «εγώ»;
Θεοδοσία
Εγώ θα ήθελα να είχα κάνει πολύ περισσότερα μουσικά πράγματα στην Ελλάδα αλλά γνωρίζω εκ των πραγμάτων ότι δεν υπάρχει εύκολη διαθεσιμότητα. Είμαι μία γυναίκα στον κόσμο των ανδρών, που αντιμετωπίζω σαφώς προβλήματα, τα οποία δεν μου επιτρέπουν να είμαι ευέλικτη στη μουσική, όπως ίσως θα ήθελα.
>
Όταν λες «να είμαι ευέλικτη στη μουσική»;
Θεοδοσία
Να κάνω, ας πούμε, swing. Να κάνω μία προσπάθεια να παίξω μόνο δεκαετίες ’20 και ’30 ή να παίξω κλασική μουσική με rock διάσταση. Αυτά χρειάζονται χρήματα προκειμένου να έχουμε τους κατάλληλους μουσικούς.
Τζώρτζια
Έχουν περάσει τόσα χρόνια και συνειδητοποιώ ότι είμαστε μόνες μας σ’ αυτόν τον χώρο στην Ελλάδα. Δεν περίμενα ότι θα καταλήξουμε οι δυο μας. Πάντα έλεγα «κάπου θα υπάρχουν κι άλλα κορίτσια, δεν μπορεί».
Θεοδοσία
Είναι πολύ δύσκολο σ’ αυτήν τη χώρα να είσαι γυναίκα, να έχεις άποψη και να μην σ’ ενδιαφέρει να εκτίθεσαι. Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Πρέπει οπωσδήποτε να είσαι «κεραυνοβολημένη» με την πρέζα, όπως μου καταλογίζανε εμένα, αν και δεν έχω πάρει ποτέ στη ζωή μου τέτοιο ναρκωτικό ή πρέπει να είσαι σεξοπορνοδιεστραμμένη. Δεν υπάρχει περίπτωση στην Ελλάδα να επιτρέψουν σε μια γυναίκα την ατόφια της έκφραση, εφ’ όσον έχει κάτι να πει. Εμένα αυτό μου το στέρησαν αρκετές φορές.
>
Μπήκες στη διαδικασία να συμβιβαστείς δηλαδή;
Θεοδοσία
Ποιος συμβιβασμός; Καλλιτέχνης είμαι. Αν συμβιβαστώ ως καλλιτέχνης, θα πεθάνω. Καλύτερα να μην έχω να φάω. Εγώ έφυγα από τους Μπλε το 1997 και από τότε με ρωτούν συνέχεια «Πώς τόλμησες και έφυγες από τους Μπλε;». Με αντιμετώπιζαν ως μία ξανθιά που τραγουδούσε και είχε άποψη. Σιγά μη μ’ αφήνανε!
>
Προτάσεις να συμμετάσχετε σε κριτική επιτροπή κάποιου talent show σας έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια;
Τζώρτζια
Κάθε χρόνο μου γίνεται τέτοια πρόταση. Η απάντησή μου κάθε φορά είναι ότι «Εμένα αν με φέρετε σ’ ένα τέτοιο παιχνίδι, ξέρετε πώς είμαι. Θα πω πράγματα που δεν ξέρω κατά πόσο πρέπει να τα πούμε on air» και πάντα μου λένε «Όχι, κι εμείς αυτό θέλουμε». Είστε σίγουροι;
Θεοδοσία
Στην αρχή κι εμένα για ένα διάστημα. Να βγαίνω εγώ και να κρίνω, εάν εσύ «τα λες» ή «δεν τα λες». Αυτό δεν είναι παιχνίδι. Εκεί ακριβώς σταματά να είναι παιχνίδι.
>
Μου θύμισες τον Ράινερ Μαρία Ρίλκε και τα Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή, ποτέ δεν αξιολόγησε κανένα.
Θεοδοσία
Δεν επιτρέπεται αυτό. Μη βλέπετε που έχει γίνει πια της μόδας, γιατί όλος ο κόσμος θέλει να γίνει τραγουδιστής
>
Επομένως, θα παροτρύνατε ένα νέο παιδί να δοκιμάσει τις δυνατότητές του σε κάτι τέτοιο;
Θεοδοσία
Με τίποτα! Θα μπει σε μέτρο σύγκρισης κι αυτό δεν χρειάζεται.
Τζώρτζια
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν κάνουν για καλλιτέχνες. Έχουν, απλώς, μία ωραία φωνή. Αυτούς μπορεί να τους ωφελήσει, διότι για 2-3 χρόνια θα ζήσουν όλη αυτήν την ιστορία, θα βγάλουν και πέντε φραγκάκια, αλλά μέχρι εκεί. Τον καλλιτέχνη δεν τον ωφελεί.
>
Πώς αντιδράτε σε μία κακή κριτική; Την αντιμετωπίζετε με τον ίδιο τρόπο όπως παλαιότερα; Ενδεχομένως στο ξεκίνημά του ένας καλλιτέχνης δίνει περισσότερη βάση σ’ αυτά τα πράγματα.
Θεοδοσία
Ποιος δίνει βάση; Are you crazy? No way! Ν’ ακούσω, δηλαδή, την κριτική που θα μου κάνει ο άλλος (καλή ή κακή), είτε επειδή είμαι δειλή είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο; No way! Δεν πα να λες ό,τι θες, εγώ θα κάτσω να διαβάσω τι είπες εσύ για μένα; Hello motherfucker! Freedom!
Τζώρτζια
Εγώ πάντως τις διαβάζω μέχρι και σήμερα.
Θεοδοσία
Είχε γράψει κάποτε ένας διάσημος δημοσιογράφος, που δεν θυμάμαι το όνομά του: «Η Θεοδοσία Τσάτσου έκανε έναν δίσκο που ήταν μία βουτιά στα ρηχά». Έτυχε και το είδα και είπα «Πολύ ωραίο statement». Αν το βλέπεις έτσι, it’s all right. Από τότε που δημιουργήθηκαν τα ΜΜΕ εξαφανίστηκαν οι καλλιτέχνες!
>
Τζώρτζια, έχεις ζήσει την συντριπτική πλειοψηφία των 20 χρόνων που συμπληρώνουν οι Μπλε στη δισκογραφία. Αισθάνεσαι ότι το brand name του συγκροτήματος λειτουργεί κάποιες φορές προστατευτικά για έναν καλλιτέχνη; Το γεγονός, δηλαδή, ότι αποτελείς κομμάτι μιας ομάδας;
Τζώρτζια
Ναι, φυσικά! Άλλωστε, έχω δηλώσει ότι, επειδή ακριβώς έζησα ορισμένα πράγματα, είχα μία εικόνα, γνώριζα την πιάτσα και πως δεν στέκεσαι εύκολα εκεί έξω μόνη σου. Επειδή, βλέπεις, δεν είμαι και άνθρωπος που διεκδικεί, να χτυπήσω πόρτες και να κάνω τέτοια πράγματα, θα έλεγα πως κάπου βρήκα λιμάνι στους Μπλε. Είμαστε μια ομάδα που καθένας φροντίζει κάποια πράγματα. Μου έλυσε τα χέρια από την αρχή, διότι με άφησε να εστιάσω απόλυτα στο κομμάτι της ερμηνείας.
«Κορίτσια, σε 10 βγαίνουμε!», ακούστηκε η φωνή του Γιώργου Παπαποστόλου. Λίγα λεπτά αργότερα, τα φώτα ανάβουν, η εισαγωγή του The Rose της Bette Midler πέφτει και οι δύο γυναίκες βγαίνουν καταχειροκροτούμενες στη σκηνή του Principal…